Indonesia: Sulawesi & Kalimantan

In Nepal lachen ze je vriendelijk toe, in India staren ze je aan, in SriLanka kijken ze je na, in Maleisië kijken ze niet op of om en hier.. hier krijg je continu 'buleh buleh buleh' (blanke blanke blanke) naar je hoofd geslingerd. Het valt me wel op dat dit voornamelijk in de dorpjes het geval is want in de steden houden ze het nog netjes bij 'mister'. Elke keer dat er buleh gefluisterd, geroepen of gekrijst wordt, maken we er een boele boele boele boele liedje van. Er is geen effectievere manier om ze stil te krijgen.

Het moet ongeveer een jaar geleden zijn geweest dat we besloten om naar Sulawesi te gaan. Niet vanwege de natuur, de mensen, de stranden, het duiken of de cultuur, maar om Freeks' familie op te zoeken. Verre familie, dat dan wel, maar zoals verwacht betekend dat in Indonesië helemaal niets. Familie is familie. Wanneer we in Tomohon aankomen, nemen we contact op met, komt ie: de vrouw van de zoon van de broer van de moeder van de opa van Freek en we worden de dag er op bij haar thuis uitgenodigd. Op de een of andere manier verwacht je het als je Indonesië en familie combineert: eten. Daarbij zeg ik dan ook geen woord te veel. Na een enthousiast onthaal worden we direct naar de overvolle tafel geleid. 'Zo nu kunnen we eten en praten, maar goed eten!' Ze spreekt nog onwijs goed Nederlands (vanuit vroeger meegekregen), maar heeft niet veel woorden nodig om haar punt duidelijk te maken: 'Goed eten! Nog niet op.. Meer! Meer nemen. Nog niet op!'

Bommetje vol stappen we even later in een blauw busje (de al eerder genoemde pete pete's), maken we een overstap naar een taxi, dan weer naar een blauw busje, nog een blauw busje en dan.. nog een blauw busje. Hier wordt deze vermoeiende rit gezien als 'even op familiebezoek gaan' en ik schaam me een beetje voor mijn eeuwige gemopper wanneer ik in Nederland een uurtje met de trein moest. Compleet doorweekt van het zweet en gaar van de lange rit komen we aan bij een kerk in een klein dorpje. Een moeder en dochter (blijkt ook verre familie) verwelkomen ons in hun kerk met kopi en pisang goreng, koffie en gebakken banaan. Natuurlijk eten Freek en ik ons misselijk en is het bord snel leeg. Voor hun een teken om nog een hele lading te maken voor onderweg, maar pas nadat ze ons uitnodigen om een nacht bij ze te logeren. Onwijs leuk, maar we besluiten toch de lange rit terug te maken om niet in de knoei te komen met onze planning. Om het in stijl (lees: met eten) af te sluiten nodigen we haar onze laatste avond in Tomohon uit voor een etentje. Toch nog een beetje familie om ons heen, zelfs al zitten we in Azië.

Zo ken en zie je je hele leven lang alleen door de aardrijkskundelessen of op het nieuws wat een natuurramp inhoudt en vervolgens ben je getuige van drie verschillende in wel geteld één week. Eerst voelen we de aardbeving en vervolgens zien we de volgende dag kinderen langs de weg staan met een inzameldoos voor hun door de tsunami getroffen familieleden. Enkele dagen later beklimmen we vroeg in de ochtend vulkaan Lokon. Terwijl we omhoog lopen vraag ik aan Freek of het wel verstandig is in verband met aardbevingen en het niet weg te laten gegeven; vulkaan Lokon is een actieve vulkaan. Eenmaal boven zijn we die zorgen vrij snel vergeten en geniet ik van mijn aller eerste vulkaan ooit! Wat een gigantische krater, wat een bijzonder uitzicht, wat een buitenaards landschap en wat een vieze eierlucht.. Wat we niet weten, is dat precies op dat moment een andere vulkaan 26 km verderop uitbarst. Pas uren later krijgen we een berichtje van het thuisfront dat er bij ons in de buurt een vulkaan is uitgebarsten en verrek... wanneer we vanaf het balkon een blik opzij werpen zien we een gigantische aswolk boven één van de vulkanen in de verte hangen. Zodra het donker is begint de vulkaan lava te spuwen en vanaf het balkon zijn we live getuige van een gigantisch lopende lavastroom. Hier kan echt geen enkele aardrijkskundeles tegenop en een volgende keer denk ik toch nog iets langer na voor ik begin aan de klim van een actieve vulkaan.

Onze volgende klim is op de (niet actieve) Mahuwan vulkaan waar we als enthousiastelingen starten met lopen in Tomohon en voor de zoveelste keer onderschatten we een wandeling terwijl we spierpijn hebben en moe zijn. Eenmaal bij de krater ontmoeten we een koppel die met de auto zijn gekomen en plotseling komt het even heeeel goed uit dat wij als blanken zo interessant zijn dat ze ons een lift aanbieden. Er staat natuurlijk wel tegenover dat ze een selfie met ons mogen maken, maar gelukkig gaan ze niet zo ver als een Grab driver een paar dagen geleden. Zodra we achter in zijn auto stapten bevestigde hij zijn mobiel voor in de auto en zette hij een livestream aan via Facebook. Blijkbaar zijn onze blanke koppies interessant genoeg om een uur lang live op je Facebook te hebben staan.. Al heb ik het gevoel dat de social media van Sulawesi sowieso al flink vol staat met onze koppen. Selfies, video's, videochats en zelfs stiekem geschoten foto's. Het idee dat iemand stiekem een foto van me maakt, ik het dus toch door heb en een rot kop trek, en diegene even later zijn foto terug kijkt. Ondertussen ben ik allang weg en zal hij nooit de kans hebben voor een betere foto. Ha, lekker puh.

Na Tomohon reizen we door naar Bunaken. Weer een eiland zonder te veel poes pas en dus geen mobiel bereik. Heerlijk! We belanden bij een homestay gerund door twee vrouwen en ik doop ze direct om tot mama's. Ze koken verrukkelijk eten drie maal op een dag en ze kunnen vrijwel geen woord Engels dus wanneer we iets moeilijks vragen, krijgen we alleen een flinke schaterlach als antwoord. Toch komen we met onze kleine woordenschat in Bahasa, handen en voeten best ver. Zo lachen we veel samen en krijgen we ontelbaar veel klopjes, kneepjes, klappen op de bil en knuffels.

Bunaken staat wereldwijd bekend om één van de beste duikspots, maar voor ons is de toon al gezet tijdens onze eerste keer snorkelen. Het strand loopt een klein stuk af in de zee en vervolgens als een klif stijl naar beneden. Dit is op het hele eiland het geval waardoor 'de muur' van koraal helemaal rondom loopt. Alleen dit al is zo adembenemend mooi. Vervolgens zien we veel nieuwe vissen in alle soorten en maten en dan is het eindelijk zo ver: schildpadden! En dan niet af en toe een enkele verdwaalde, maar veel. Heel veel. Kleine, grote en in allerlei kleuren. We duiken naar ze toe, zwemmen met ze mee en ik krijg er geen genoeg van hoe ze zich sierlijk door het water bewegen. Vervolgens trek ik vol opwinding en lichtelijke angst aan Freeks zwembroek. Wat. Zijn. Dat?! Na de eerste schrik reactie kijken we vol ongeloof toe hoe twee zeekoeien (moeder en kalf) rustig en vlak langs ons zwemmen. Eenmaal uit het zicht kan ik niets anders dan kreten van blijdschap uitstoten zover dat lukt met een snorkel zonder te stikken.

De tweede keer dat Freek gaat duiken, kies ik er voor om te snorkelen en geniet ik weer intens van de onder water wereld. In het water. Gewichtloos. Niemand die je ziet en alleen met dat waanzinnige koraal en al die bijzondere dieren. Ik duik naar een schildpad en zweef vervolgens vlak naast hem. Ik zie alle details en kleuren in zijn schild en kijk hem vervolgens recht in z'n ogen aan. Uiteindelijk duikt hij met een sierlijke zwaai van me weg en is het voor mij de hoogste tijd om naar adem te happen aan het oppervlak. Het rustige onder water leven wordt vervolgens bruut verstoord. Wanneer ik mijn masker af zet voel ik een flinke duw tegen mijn been. Waar ik in m'n eerste opwinding denk aan een schildpad weet ik niet hoe snel ik m'n masker weer moet opzetten om vervolgens mijn opwinding om te zetten in pure angst. Triggerfish. Die rotte vis die we nu al wekenlang tijdens elke snorkeltrip proberen te vermijden en waar we met een flinke boog om heen zwemmen. Elke keer dat ik onder water kijk, zie ik hem met een rotvaart op me af komen en heb ik iets te goed zicht op zijn flink uitstekende tanden (die dus serieuze verwondingen kunnen veroorzaken). Als een soort ninja turtle geef ik hem klappen en trappen en probeer ik ondertussen uit 'zijn' territorium te zwemmen. Een duikboot bij me in de buurt gooit meteen zijn trappetje uit bij het zien van mijn ninja capriolen en wanneer ik buiten adem bij ze aan boord klim, kan ik niet anders dan met ze mee lachen.

Het hoogtepunt van Bunaken is toch wel de zonsondergang vanuit onze zeekayaks. Eerst varen we in niets dan stilte tussen de bomen en stronken van een mangrove, vervolgens snorkelen we langs een geweldig stuk van de koraalmuur en uiteindelijk peddelen we rustig in vlak water, is het compleet stil en zien we de zonsondergang met een vulkanisch eiland als silhouet. Puur genieten.

Maar Bunaken is ook de plek waar ik juist even niet geniet en waar ik een negatief hoopje ellende ben. Wanneer Freek zegt 'Denk nu is aan iedereen thuis. Het is er koud, grauw, iedereen altijd maar druk en aan het werk en weer winterdepressief en dan zitten wij hier. Super mooi weer, altijd in korte broek, helemaal vrij en flink genieten.' besef ik dat dat voor mij niet helemaal op gaat. Ben ik het reizen beu? Verwacht ik te veel? Heb ik heimwee naar thuis? Wil ik te graag genieten? Heb ik lang genoeg gereisd? Ik heb het ondertussen al overdreven omgedoopt tot mijn lichtelijke reisdepressie. Na contact met thuis, een paar rake woorden en een schop onder mijn kont besef ik weer; leef in het NU!

Een paar dagen in Manado doen dan ook wonderen. Op Bunaken gingen we zwetend naar bed en werden we zwetend wakker, overdag te warm om echt iets te ondernemen en bestond een douche uit zout water. In Manado nemen we het er van in een kamer met airco, een normale douche en goede koffie, laten we eten bezorgen, drinken we whiskey en spelen yahtzee in de haven. Oftewel volledig opgeladen en klaar voor nieuw avontuur!

15 oktober vliegen we namelijk naar Balikpapan (Kalimantan) en omdat ze hier het echte toerisme nog niet kennen, voelen we ons weer als een clown op straat. Een giechel hier, een Boele! daar, een verstarring, een groet, een roep, een staarwedstrijd of een hele woordenstroom in het Bahasa. Even helemaal klaar met het continu in de spotlights staan, trekken we ons terug in een voor ons super deluxe mega hotelkamer. De accommodaties zijn namelijk door het gebrek aan het toerisme spot goedkoop! Helaas hebben ze geen rackets te leen wanneer we een balletje willen slaan op de tennis velden dus gaan we baantjes trekken in het zwembad. Het voelt zo westers aan met een kiosk voor snacks en een zwemles gaande inclusief drijfplankjes en ouders wachtend op de kant. Er is alleen één groot verschil.
Iedereen draagt lange kleren. De meisjes dragen zwempakken met lange mouwen, lange broeken en een hoofddoek. Zelfs de jongens hebben lange broeken en shirts aan. Kom ik daar in mijn bikini. Met een klein handdoekje omgeslagen en m'n shirtje nog aan drentel ik naar het zwembad. Met een striptease van een seconde spring ik direct het water in om vervolgens opgelucht adem te kunnen halen eenmaal in het water. Maar dan.. Het moment dat ik er uit wil. De zwemles is net verplaatst naar vlak naast ons en laat de badmeester nou net niet zo goed zijn in het gereel houden van zijn klasje. Het moment dat ik het water uit klauter en zonder te veel aandacht naar m'n handdoekje wil trippelen roept zon kleine snotaap: 'seeeeexy!'.

We zitten twee dagen te dubben en te twijfelen vanwege het geld maar uiteindelijk na een 'fuck it moment' boeken we een vijf daagse jungle tour. Onze aller eerste compleet verzorgde en door een gids geleide tour. 's Ochtends worden we opgehaald door onze gids en vervolgens rijden we zes uur lang door kleine dorpjes en voornamelijk gigantische stukken regenwoud. Onderweg krijgen we te zien hoe tofu wordt gemaakt, eten we in een local tentje en worden vooral 'wij' vaak op de foto gezet. Eenmaal bij de Mahakam rivier switchen we naar een local bootje en varen we in twee uur naar Musea Muntai, een dorpje wat bekend staat om de langste houten stijger dwars door het dorp (vanwege hoogtij in het regenseizoen). Tijdens de boottrip heb ik continu het gevoel alsof we in een aflevering van National Geographic zitten. Samen met onze guide en bootman in een houten gemotoriseerde kano, de rivier is modderig bruin, we moeten onze ogen open houden voor dolfijnen, op de kant zien we allerlei apen in de bomen, overal vliegen bijzondere vogels en we varen veel andere locals tegemoet. Bij elk dorpje dat we passeren, kijken we onze ogen uit. Alle gammele van hout gemaakte huizen zijn op de kant op palen gebouwd en hebben planken en stijgertjes naar het water lopen. Ook in het water drijven huisjes en winkeltjes (sommige half onder water of schots en scheef) en de mensen lijken meer op het water te leven dan in de dorpjes. Overal spelen de kinderen in het water, zijn mannen en vrouwen aan het vissen vanuit bootjes of verkopen vis, wordt er kleding gewassen of eten bereid, staan mannen in hun onderbroek aan de boot te werken, is iedereen zich aan het wassen met emmertjes rivier water of zitten ze hun tanden te poetsen op een vlonder. Er drijven 1 bij 1 meter met planken in elkaar geflanste hutjes op het water welke dienen als wc: een in de vloer gezaagd gat rechtstreeks de rivier in.

We slapen vervolgens in een klein guesthouse en de volgende dag, na een bezoek aan de markt maken we een lange boottrip naar Mancong. Hier worden we officieel verwelkomt met het doorsnijden van een toegangslint, traditionele dansen, moeten we blaaspijp schieten, worden we aan de hand genomen door de allerjongsten, dansen we samen met de kinderen en worden we door iedereen onder de witte pasta gesmeerd (brengt geluk). Diezelfde avond worden we uitgenodigd voor het eten bij een feest voorafgaande aan een trouwerij en voor we het weten staat iedereen in de rij voor een foto. Voornamelijk Freek valt in de smaak en zowel de meiden als de 'oude' vrouwen grijpen zich letterlijk aan hem vast. Op de foto: Freek lachend als een boer met kiespijn, de vrouw zwijmelend in de zevende hemel en ik schaterlachend door de hele situatie. Het lachen vergaat me zodra ik in een spontane opwelling plaats neem in de kappersstoel. Waar Freek wordt getransformeerd van slonzige backpacker naar de nieuwe David Beckham, krijg ik een make-over van slonzige backpacker naar een kleuter die zelf de schaar in het haar heeft gezet. Een tip: Zeg nooit tegen een kapper in Azië dat je je haar in 'laagjes' wil hebben.. Aan de andere kant, voor €1,50 zijn in ieder geval mijn dooie punten er uit geknipt.

Midden in de nacht worden we met een klein bootje naar de public houseboat gebracht, waar we tijdens het varen op moeten overstappen. Onderin slapen de locals kris kras door elkaar en pal naast de motor. Wij krijgen een plek toegewezen op het bovendek met een matje tussen de andere locals en slapen wonder boven wonder als een blok. De volgende ochtend zitten we met een kop koffie op de achterkant van de boot alle koolmijnen, vrachtboten, boomstammentransport en kleine bootjes gade te slaan. Alles, maar echt alles wordt hier met behulp van de rivier vervoerd. Eenmaal in Samarinda stappen we over op een auto en ten slotte op een local bootje waarin we aan het eind van de dag arriveren bij een simpele ranger hut midden in de jungle.

Vogels, krekels, apen en het geroezemoes van de ranger en zijn vrouw zijn de eerste geluiden die we horen bij het wakker worden. In deze vroege uurtjes trekken we direct de jungle in en na een uur rond dwalen en constant stil staan zodat de ranger goed kan 'luisteren' zien we onze eerste fel oranje vriend. Een jonge orangoetan. Het is extra bijzonder omdat ze in dit park nog echt wild zijn. Zo zijn er geen voederplekken zoals in de meeste parken en leven ze volledig in het wild. Na de lunch doen we een nieuwe poging en al vrij snel spotten we een moeder met baby. Vervolgens nog een moeder met baby en een jong en ten slotte nog een moeder met baby en allemaal maar een paar meter van ons af! We staan met grote ogen te kijken en de ranger verteld ons dat het echt bizar is dat we er zo veel hebben gezien. In de avond lopen we een nacht trekking en met mijn zaklampje heen en weer zwiepende loop ik opgefokt en vol adrenaline achter de ranger aan. In het donker is de jungle toch wel even een andere wereld en na het zien van een schorpioen, een tarantula (vogelspin) en andere vreemde insecten is mijn adrenaline voorraad aardig leeg. De volgende dag maken we een ellenlange terugreis met de auto en worden we als rijke stinkerds voor het hotel afgezet. Twee dagen met airco, een goede douche en een magnifiek bed om de afgelopen vijf dagen en Kalimantan in luxe af te sluiten.

Vandaag, 25 oktober, is het tijd om Indonesië achter ons te laten en door te reizen naar Singapore. Twee dagen om mijn verjaardag in stijl te kunnen vieren!